Veranderen: zonder wrijving geen glans!

Waarom veranderen?

De wereld is dynamisch en dus aan verandering onderhevig. Het levert stimulerende prikkels op, maar ook bedreigingen. Als mens zal je bewust en onbewust beslissingen nemen of je wel of niet wilt investeren in verandering. Zonder verandering is er sprake van stilstand en stilstand leidt tot achteruitgang. Dit principe geldt ook voor vitaliteit. Steeds hetzelfde patroon blijven volgen leidt tot delen van het lichaam die niet meer gebruikt worden en dus niet meer ontwikkelen. De vitaliteit neemt daarmee af. De Amerikanen vatten dat kernachtig samen als Use it or lose it!.

Kunnen mensen veranderen?
We worden met bepaalde eigenschappen geboren. Direct zichtbaar zijn geslacht, de kleur van onze huid, ogen, haren, maar ook de lengte en het gewicht, en bepaalde mensen lijken gevoeliger dan anderen. De gevoeligheid voor stress lijkt weer meer door de sociale omgeving bepaald te worden. Baby’s van drie maanden die voldoende liefde en aandacht krijgen, hebben lagere stresshormoonniveaus dan baby’s die vaker alleen zijn. Dit effect is ruim een jaar later nog meetbaar. We worden dus geboren met bepaalde eigenschappen, maar ze worden ook gevormd door ervaringen en de omgeving.

Een veranderingsmodel dat vaak gebruikt wordt, is het ASE model: Attitude (houding), Sociale invloed en Eigen effectiviteit. Het is een soort checklist om te bepalen waar je kunt ingrijpen. Attitude wil zeggen; je eigen houding t.a.v. een onderwerp, object, gedrag of individu. Bijvoorbeeld: ik vind volleyballen leuk, ik hou niet van roken, etc. Je houding kan worden beïnvloed door je sociale omgeving. Vrienden kunnen bijvoorbeeld allemaal roken en dat maakt stoppen moeilijker. Verder kun je naar je eigen mogelijkheden kijken (eigen effectiviteit). Dat wil zeggen; het vertrouwen in eigen kunnen om het gedrag in kwestie te kunnen uitvoeren. Eigen effectiviteit wordt gevormd door; eigen ervaring, ervaring van anderen, overtuiging en fysieke staat. Het wordt bepaald door inschatting van de moeilijkheid van de vaardigheden, inschatting van de problemen, ons zelfvertrouwen.

Met onbegrensd denken kom je verder!
We hebben vastgesteld dat verandering mogelijk is en toch zijn er mensen die het niet kunnen, maar wel willen. Welke voorwaarden moeten hiervoor geschapen worden? De overtuiging bepaalt in welke mate onze competenties tot uiting komen. De twee soorten overtuigingen worden rotsdenkers (vast) en groeidenkers (vormend) genoemd. De rotsdenkers geloven dat je iets wel of niet kunt, afhankelijk van het aangeboren vermogen. Deze mensen zullen zich motiveren door zich te vergelijken met mensen die het slechter doen dan zij. De groeidenkers daarentegen lijken vooral geïnspireerd te worden door mensen die beter zijn dan zijzelf.

Of jouw potentie uiteindelijk bepaald wordt door de natuur is eigenlijk niet zo van belang. Groeidenkers zullen meer hun best doen dan rotsdenkers en daarmee meer resultaat halen. Ook blijken groeidenkers zich minder vaak blind te staren op anderen, omdat ze overtuigd zijn dat ze kunnen veranderen. Ze zullen uitdagingen zien als leermomenten en tegenslag als uitdaging. De overtuiging wordt mede bepaald door de opvoeding en wordt gevormd rond de tiende tot twaalfde levensjaar, maar blijkt ook bij volwassen beïnvloedbaar. Groeidenkers nemen meer verantwoordelijkheid voor hun eigen daden, en voelen zich minder vaak machteloos en depressief. Meer onderzoeken geven aan dat je overtuiging bepaalt hoe je resultaten bereikt. Het goede nieuws is dat je in je leven kunt veranderen van rotsdenker naar groeidenker.

Opdracht
Ga voor jezelf de komende periode na hoe jij denkt en handelt in bepaalde situaties. Ben je een rotsdenker of groeidenker? In situaties waarin je een rotsdenker bent: Wat kan je aan deze situatie veranderen zodat het draait naar jouw voordeel en jij wél tevreden bent met de uitkomst?